yıldız kenter ne demek?

Ayşe Yıldız Kenter Güngör¹ (11 Ekim 1928,² İstanbul³ - 17 Kasım 2019,⁴ İstanbul), Türk oyuncudur. Aynı zamanda Devlet Sanatçısı ve UNICEF Türkiye İyi Niyet Elçisi'dir.⁵

Yaşamı

11 Ekim 1928 tarihinde İstanbul'un Çamlıca semtinde doğdu.⁶ Annesi İngiliz asıllı Olga Cynthia⁷ (Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığını aldıktan sonra adı Nadide Kenter olarak değişmiştir), babası ise Meclis-i Âyan üyesi Mehmet Galip Bey'in oğlu diplomat Ahmet Naci Kenter'dir.⁸ Ankara Devlet Konservatuvarı Yüksek Bölümünü sınıf atlayarak bitirdi. On bir yıl Ankara Devlet Tiyatrosunda çalıştı. "Rockefeller" bursu kazanarak, American Theatre Wing, Neighbourhood Play House ve Actor’s Studio’da oyunculuk ve oyunculuk öğretiminde yeni teknikler üzerine çalışmalar yaptı. Ankara Devlet Konservatuvarı'na hoca olarak atandı.

1959'da Devlet Tiyatrosu’ndan ayrıldı. Muhsin Ertuğrul ile bir yıl çalıştı. Kardeşi Müşfik Kenter ve eşi Şükran Güngör ile Kent Oyuncuları Topluluğunu kurdu. Daha sonraki yıllarda sürekli olarak Amerika Birleşik Devletleri ve Birleşik Krallık'ta "Değişen Eğitim Metotları" ve "Oyunculuk Metotları" üzerine çalışmalar yaptı.

1962’de tiyatro hizmetlerinden ötürü “Yılın Kadını” seçildi ve Behzat Butak ile birlikte "İlhan İskender Tiyatro Ödülü"nü kazandı.⁹ 1968’de İstanbul’da Kenter Tiyatrosunun binasının inşaatını tamamladı. Sinema oyuncusu olarak üç kez “Altın Portakal” ödülüne layık görüldü. Sovyetler Birliği, Amerika Birleşik Devletleri, Birleşik Krallık, Almanya, Hollanda, Danimarka, Kanada, Yugoslavya ve Kıbrıs’ta İngilizce ve Türkçe oyunlar sergiledi.

100’ün üstünde oyun oynadı. 100’e yakın oyun sergiledi. Shakespeare, Çehov, Bertolt Brecht, Eugène Ionesco, Harold Pinter, Edward Albee, Tennessee Williams, Alan Ayckbourn, Arthur Miller, Tom Stoppard, Brian Friel, Neil Simon, David Mamet, Athol Fugard, Sergey Kokovkin gibi pek çok yazarların yanı sıra Melih Cevdet Anday, Oktay Rıfat, Necati Cumalı, Güner Sümer, Adalet Ağaoğlu, Zeki Özturanlı, Güngör Dilmen, Muzaffer İzgü gibi pek çok Türk yazarının oyunlarını da sahneye koydu, oynadı.

1984'te Roma’daki İtalyan Kültür Birliğince “Adalaide Ristori” ödülüne layık görüldü. Profesör Yıldız Kenter, 37 yıldır sahne hocalığı yapmaktadır.

1989 yılında, Korsika - Bastia Film Festivalinde “Hanım” filmindeki rolüyle “En İyi Kadın Oyuncu” ödülünü aldı.

1991 yılında tiyatro sanatına hizmetlerinden ötürü Uluslararası Lions Kulübünün “The Melvin Jones” ile ödüllendirildi. İki kez Ulvi Uraz “En İyi Kadın Oyuncu”, üç kez de aynı dalda Avni Dilligil ödülüne layık görüldü.

1994'te “Konken Partisi” oyunundaki Fonsla rolü ile “Olağanüstü Yorum” ödülünü aldı. Finlandiya Dünya Kadın Kuruluşu tarafından yüzyılın en başarılı yüz kadınından biri olarak onurlandırıldı. 1995'te Kültür Bakanlığınca, tiyatro sanatına katkılarından ötürü “Onur” ödülüne layık gördü. Profesör Kenter’e aynı yıl tiyatro sanatına katkılarından dolayı “Mevlana Kardeşlik ve Barış Ödülü” verildi.

1996’da Magazin Gazetecileri Derneği tarafından Ramiz ile Jülide’deki Jülide rolü için “En İyi Kadın Oyuncu” ödülü verildi. 19 Mayıs 1997'de Uluslararası İstanbul Festivali tarafından ömür boyu Tiyatro Sanatına katkısından dolayı verilen onur ödülü Yıldız Kenter’e Dame Diana Rigg tarafından takdim edildi.

1998’de Ankara Sanat Kurumu “Yılın Kadın Sanatçısı” ödülü, 1998 Muhsin Ertuğrul yaşam boyu tiyatro sanatına katkılarından dolayı onur ödülü, 1998 Cumhurbaşkanlığı Büyük Kültür ve Sanat Ödülü, “Martı” adlı oyunda Madam Arcadina rolüyle 1999, Afife Tiyatro Ödülleri - En İyi Kadın Oyuncu ödülü.

2019’da uzun zamandır mücadele ettiği akciğer rahatsızlığı sebebi ile İstanbul da hastaneye kaldırılan Yıldız Kenter, yaşa bağlı solunum yetmezliği sebebiyle 17 Kasım 2019 tarihinde 91 yaşında ölmüştür. Cenazesi Kenter Tiyatrosu'nda yapılan törenin ardından getirildiği Levent Camii'nde kılınan cenaze namazının ardından Aşiyan Mezarlığı'na defnedilmiştir.

Rol aldığı tiyatro oyunları

1948: Onikinci Gece : William Shakespeare - Ankara Devlet Tiyatrosu¹⁰
1949: Antigone : Sofokles - Ankara Devlet Tiyatrosu
1949: Kıskançlar : Oktay Rıfat\Melih Cevdet Anday - Ankara Devlet Tiyatrosu
1949: Peer Gynt : Henrik İbsen - Ankara Devlet Tiyatrosu
1949: Scapin'in Dolapları : Molière - Ankara Devlet Tiyatrosu
1949: Yalancı : Carlo Goldoni - Ankara Devlet Tiyatrosu
1950: Hile ve Sevgi : Schiller - Ankara Devlet Tiyatrosu
1951: Miras : Augustus Goetz - Ankara Devlet Tiyatrosu
1951: Öteye Doğru : Sutton Vane - Ankara Devlet Tiyatrosu
1952: Elektra : Sofokles - Ankara Devlet Tiyatrosu
1952: Fatih : Nazım Kurşunlu - Ankara Devlet Tiyatrosu
1952: Gölgeler) "wikilink") : Ahmet Muhip Dranas - Ankara Devlet Tiyatrosu
1952: Ölü Kraliçe : Henry de Montherlant - Ankara Devlet Tiyatrosu
1952: Ramak Kaldı : Thornton Wilder - Ankara Devlet Tiyatrosu
1952: Sahne Dışındaki Oyun : Refik Ahmet Sevengi - Ankara Devlet Tiyatrosu
1952: Yanlış Yanlış Üstüne : Oliver Goldsmith - Ankara Devlet Tiyatrosu
1953: Gelin : Emile Zola\Marcelle Maurette - Ankara Devlet Tiyatrosu
1953: Lady Frederick : W. Somerset Maugham - Ankara Devlet Tiyatrosu
1954-1957: Onikinci Gece : William Shakespeare - Ankara Devlet Tiyatrosu
1954: Maria Stuart : Friedrich Schiller - Ankara Devlet Tiyatrosu
1954: Şatoya Davet : Jean Anouilh - Ankara Devlet Tiyatrosu
1954: Tanrılar ve İnsanlar (Gılgameş) : Orhan Asena - Ankara Devlet Tiyatrosu
1956: Finten : Abdülhak Hamit Tarhan - Ankara Devlet Tiyatrosu
1956: Misafir (oyun) : Fritz Schweiger - Ankara Devlet Tiyatrosu
1956: Yağmurcu : N. Richard Nash - Ankara Devlet Tiyatrosu
1957: Çöl Faresi : Ladislas Fodor - Ankara Devlet Tiyatrosu
1957: Ümitsiz Saatler : Joseph Hayes - Ankara Devlet Tiyatrosu
1958: Öfke : John Osborne - Ankara Devlet Tiyatrosu
1959: Hamlet : William Shakespeare - İstanbul Şehir Tiyatrosu
1969: Salıncakta iki kişi : William Gibson - Ankara Devlet Tiyatrosu
1990: Harold ve Maude : Colin Higgıns - Kent Oyuncuları
1998: Martı : Anton Çehov - Kent Oyuncuları
2000: Nükte : Marget Edson - Kent Oyuncuları
2001: Hep Aşk Vardı : Yıldız Kenter - Kent Oyuncuları
2002: Sırça Kümes : Tennessee Williams - Kent Oyuncuları
2004: Oscar ve Pembeli Meleği : Éric-Emmanuel Schmitt - Kent Oyuncuları
2005: Gece Mevsimi : Rebecca Linkievicz - Kent Oyuncuları
2006: Anna Karenina : Tolstoy/Helen Edmundson - Kent Oyuncuları
2007: Ben Anadolu : Güngör Dilmen - Kent Oyuncuları
2013: Miras Kültürel Müzik Ses Nefes Ruh Beden - Neyzen Kerem Tufan - İzmir Adnan Saygun Kültür Merkezi

Filmografi

1951: Vatan İçin - Büyükanne
1964: Ağaçlar Ayakta Ölür - Büyükanne
1965: İsyancılar
1966: Pembe Kadın - Pembe
1967: Yaşlı Gözler - Ümran
1971: Anneler ve Kızları - Fatma
1971: Elmacı Kadın - Fatma/Gündoğdu bacı
1972: Fatma Bacı - Fatma bacı
1973: Ablam
1974: Bir Ana Bir Kız - Zeynep
1974: Kartal Yuvası - Makbule
1974: Kızım Ayşe - Huriye Bacı
1983: Zulüm - Ayşe
1987-1991: Uğurlugiller - Dizi
1988: Hanım - Olcay Hanım
1999: Güle Güle - Zarife
2001: Büyük Adam Küçük Aşk - Müzeyyen Hanım
2002: Aşk ve Gurur - Dizi
2005: Saklambaç - Dizi
2005: Sen Ne Dilersen - Dadı Mimi
2007: Beyaz Melek - Melek
2008: Mevlana Aşkı Dansı (ses.)

Ödüller

xxxx: Finlandiya Dünya Kadın Kuruluşu tarafından yüz yılın en başarılı yüz kadınından biri olarak onurlandırıldı
xxxx: İki kez Ulvi Uraz "En İyi Kadın Oyuncu" Ödülü
1962: İlhan İskender Armağanı - İlhan İskender Tiyatro Ödülü
1964: 1. Altın Portakal Film Festivali - "Ağaçlar Ayakta Ölür" filmi ile En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu
1966: 3. Altın Portakal Film Festivali - "İsyancılar" filmi ile "En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu"
1974: 11. Altın Portakal Film Festivali - "Kızım Ayşe" filmi ile "En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu"
1981: Türkiye Cumhuriyeti Devlet Sanatçısı unvanı
1984: Roma’daki İtalyan Kültür Birliğince "Adalaide Ristori" ödülü
1989: Korsika - Bastia Film Festivalinde "Hanım" filmindeki rolüyle "En İyi Kadın Oyuncu" ödülü
1991: Uluslararası Lions Kulübü The Melvin Jones Ödülü
1993: Avni Dilligil Ödülleri - "Konken Partisi/Olağanüstü Yorum Ödülü"
1994: "Konken Partisi" oyunundaki Fonsla rolü ile "Olağanüstü Yorum" ödülünü aldı
1995: "Mevlana Kardeşlik ve Barış" ödülü verildi
1995: Kültür Bakanlığı, Tiyatro Sanatına katkılarından ötürü Onur ödülüne layık gördü
1996: Magazin Gazetecileri Derneği tarafından Ramiz ile Jülide’deki Jülide rolü için "En İyi Kadın Oyuncu" ödülü
1997: Uluslararası İstanbul Festivali tarafından ömür boyu Tiyatro Sanatına katkısından dolayı ödülü
1998: 2. Afife Tiyatro Ödülleri - Muhsin Ertuğrul Özel Ödülü
1998: Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü
1998: Avni Dilligil Ödülleri - "Yaşam Boyu Başarı Ödülü"
1998: Ankara Sanat Kurumu "Yılın Kadın Sanatçısı" ödülü
1999: "Martı" adlı oyunda Madam Arcadina rolüyle Afife Tiyatro Ödülleri - En İyi Kadın Oyuncu ödülü
2010: 47. Altın Portakal Film Festivali - Yıldırım Önal Anı Ödülü
2012: Ondokuz Mayıs Üniversitesi 2. Medya Ödülleri'nde Onur ödülünü aldı